Program Wychowawczy Biblioteki Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 W Pile opracowany w październiku 2001 r.
Sprawozdanie z realizacji
Jako nauczyciel bibliotekarz brałam i biorę czynny udział w wychowaniu młodzieży. Swoje działania wychowawcze rozpoczęłam od opracowania Programu Wychowawczego Biblioteki w oparciu o Program Wychowawczy Szkoły.
Ogólne cele wychowania ujęte w programie wychowawczym szkoły to: 1. Przygotowanie uczniów do pełnienia określonych ról społecznych i zawodowych. 2. Uczenie kultury zachowania, tolerancji i szacunku dla innych. 3. Rozwijanie samodzielności, przedsiębiorczości i poczucia odpowiedzialności. 4. Kształtowanie postaw patriotycznych i uczenie szacunku dla symboli narodowych. 5. Ukazywanie młodzieży czynników wpływających na jej wzrastanie i funkcjonowanie w społeczeństwie. 6. Kształtowanie nawyku dbałości o zdrowie i rozwój fizyczny. 7. Akcentowanie wartości życia w rodzinie. 8. Poznawanie ważniejszych wydarzeń w regionie, kraju i na świecie. 9. Poznawanie i rozumienie problemów moralnych i społecznych.
Ważnym elementem pracy wychowawczej biblioteki szkolnej jest zachęcanie uczniów do rozwijania własnych zainteresowań, przygotowanie ich do samodzielnego wyszukiwania potrzebnych informacji za pomocą warsztatu informacyjnego biblioteki a przede wszystkim umożliwienie im zdobycia wiedzy i umiejętności potrzebnych do kontynuowania nauki i do dalszego samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie edukacyjnym i informacyjnym.
W opracowanym przez siebie Programie uwzględniłam następujące cele do realizacji: 1. Przestrzeganie zasad dobrego wychowania i kształtowanie kultury osobistej. 2. Rozwijanie zainteresowań czytelniczych uczniów poprzez kontakt z książką i czasopismem. 3. Przygotowywanie uczniów do efektywnego samokształcenia i uczenie samodzielnego zdobywania wiedzy i informacji 4. Zachęcanie uczniów do aktywnej współpracy z biblioteka szkolną. 5. Kształtowanie rozwoju osobowości i wrażliwości uczniów poprzez kontakt z kulturą. 6. Kształtowanie postawy patriotycznej wobec swojego regionu poprzez przybliżenie uczniom historii i tradycji regionu. 7. Włączenie się do programu promocji zdrowia w szkole. 8. Przybliżenie uczniom problematyki Unii Europejskiej. 9. Pomoc uczniom w rozwiązywaniu problemów. 10. Współpraca z nauczycielami.
W swojej pracy zawodowej i wychowawczej zawsze starałam się zachowywać takt i kulturę osobistą. I tego samego wymagałam od uczniów. Zwracałam uwagę na ich zachowanie się w bibliotece i czytelni a także na prowadzonych przez siebie zajęciach. Starałam się przede wszystkim zaszczepić w uczniach nawyki kulturalnego zachowania się wobec nauczycieli, kolegów i innych osób korzystających z biblioteki. Bardzo ostro reagowałam na używanie wulgaryzmów przez uczniów. I muszę przyznać, że poza kilkoma „spojrzeniami spode łba” prawie zawsze słyszałam słowo – przepraszam. Wydaje mi się, że częściowo udało mi się wyeliminować „chamstwo” z biblioteki. Dowiedziałam się nieoficjalnie od jednego z uczniów, że przekazują sobie tzw. instrukcje kontaktowe z bibliotekarką. On sam usłyszał od kolegi „ stary, jak tam wejdziesz to musisz koniecznie powiedzieć – dzień dobry i czy mogę prosić to czy tamto, inaczej nie będzie chciała z Tobą gadać” Zabawne, ale dowodzi, że moje działania przyniosły efekt. Ponadto wszyscy odwiedzający bibliotekę uczniowie są indywidualnie lub zbiorowo informowani o regulaminie wypożyczalni, sali multimedialnej i korzystania z komputerów. Zwracałam także uwagę na przestrzeganie porządku podczas korzystania ze zbiorów biblioteki i uczulałam uczniów aby po zakończeniu pracy odkładali na swoje miejsce materiały z których korzystali. Pomimo wielu wymagań, starałam się żeby „moja” biblioteka była miejscem, które uczniom kojarzy się bardzo pozytywnie i do którego bardzo chętnie będą chcieli przychodzić. I tak jest. Drzwi się praktycznie nie zamykają. Uczniowie mówią, że w bibliotece jest tzw. „klimat” Niewątpliwie do tego stanu rzeczy przyczynia się piękna i nowoczesna sala multimedialna wyposażona w kilka komputerów z dostępem do Internetu, magnetofon, telewizor i odtwarzacz VHS-DVD. Dużą popularnością wśród uczniów i nauczycieli cieszą się filmy edukacyjne ( biblioteka posiada pokaźny zbiór kaset video, których wykaz jest zamieszczony także na stronie www biblioteki ) i filmy obyczajowe na DVD, które systematycznie gromadzę.
Na bieżąco starałam się także rozwijać zainteresowania czytelnicze uczniów poprzez indywidualne rozmowy na temat ich hobby i sposobu spędzania wolnego czasu. Wskazywałam interesujące książki i czasopisma, promowałam zbiory biblioteki poprzez organizowanie wystawek tematycznych, na bieżąco starałam się kupować nowe, interesujące książki a także pozyskiwałam je z innych źródeł. Przez cały czas przeprowadzałam analizy wypożyczeń i ankiety dotyczące preferencji czytelniczych uczniów.
W ramach przygotowania uczniów do efektywnego samokształcenia zachęcałam uczniów do samodzielnego korzystania z warsztatu informacyjnego biblioteki szkolnej, tj. księgozbioru podręcznego, katalogów bibliotecznych, kartotek bibliograficznych i tekstowych, tematycznych zestawień bibliograficznych a także z Internetu, który jest nieograniczonym źródłem informacji. Starałam się jednak uświadamiać uczniów, ze nieumiejętne korzystanie z informacji w Internecie prowadzi w efekcie do różnego typu zagrożeń.
Na bieżąco starałam się angażować młodzież do współpracy z biblioteką szkolną. Uczniowie z Koła Przyjaciół Biblioteki ( i nie tylko ) często pomagali w przygotowaniu wystawek tematycznych, w pracach związanych z opracowaniem książek ( wypisywanie kart książek i katalogowych, włączanie kart katalogowych do katalogów bibliotecznych, tworzenie kartoteki bibliograficznej na podstawie artykułów z czasopism ) a także pomagali w naprawie zniszczonych książek i pracach porządkowych w bibliotece. Przebywającą w czytelni młodzież starałam się zachęcać do nawiązywania kontaktu z rówieśnikami i wzajemnej pomocy w przygotowywaniu się do lekcji lub innych zajęć.
Niezwykle ważny dla rozwoju młodego człowieka jest kontakt z kulturą. Poprzez promocję filmów, przedstawień teatralnych ( także młodzieżowych ) a także wydarzeń kulturalnych w mieście i regionie starałam się zainteresować uczniów kulturalnym sposobem spędzenia wolnego czasu. Jestem w stałym kontakcie z Pilskim domem Kultury a w szczególności z młodzieżowym zespołem teatru ALCHEMIA działającym przy PDK. Mam ułatwione zadanie, gdyż liderką tej grupy jest absolwentka Technikum Ochrony Środowiska, Ania Parchimowicz,. Teatr ALCHEMIA kilkakrotnie gościł w naszej szkole ze swoim repertuarem. I zawsze był bardzo entuzjastycznie przyjmowany przez młodzież. Wrażliwość na piękno i sztukę starałam się też rozbudzać poprzez organizowanie wystawek poświęconych twórczości wybitnych malarzy, rzeźbiarzy a także klasyków literatury polskiej i obcej. Na bieżąco współpracowałam też z nauczycielami języka polskiego i nauczycielem wiedzy o kulturze w celu uzyskania informacji o zainteresowaniach kulturalnych uczniów i podzielenia się wzajemnie nowinkami kulturalnymi.
Poprzez gromadzenie książek i artykułów z czasopism lokalnych dotyczących regionu starałam się przekazać uczniom wiedzę o własnym regionie i zainspirować ich do jej dalszego pogłębiania. Często angażowałam uczniów do wykonywania gazetek okolicznościowych wpływając tym samym na rozumienie znaczenia świętowania i kultywowania tradycji polskiej ( nie tylko regionalnej ). Nawiązałam także kontakt z p. mgr Iwoną Belter z Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej, która zajmuje się Działem Regionaliów i historią regionu pilskiego. Często korzystałam z Jej pomocy przy wyszukiwaniu informacji o regionie a także „podsyłałam” jej uczniów szczególnie zainteresowanych problematyka regionalną.
W ramach działalności wychowawczej biblioteki aktywnie włączyłam się też do programu promowania zdrowia w szkole. Ściśle współpracowałam z jego opiekunem i pielęgniarką szkolną. Starałam się na bieżąco wyrabiać u młodzieży nawyki utrzymania czystości osobistej i pomieszczeń w których uczeń przebywa: wypożyczalni, czytelni i innych pomieszczeń szkolnych. W czytelni wprowadziłam zakaz spożywania posiłków i picia napojów ze względu na utrzymanie ładu i porządku w pomieszczeniu a także ze względu na higienę pracy umysłowej. Dbałam o zachowanie ciszy w czytelni, wskazując uczniom hałas i krzyk jako elementy szkodliwe dla zdrowia. Poprzez prezentację filmów edukacyjnych z zakresu profilaktyki uzależnień starałam się zwrócić uwagę uczniów na zagrożenia zdrowia spowodowane zażywaniem narkotyków, paleniem papierosów i spożywaniem alkoholu. Systematycznie wdrażałam uczniów do korzystania z publikacji związanych z problematyką zdrowotną jako źródeł informacji w dbaniu o własne zdrowie fizyczne i psychiczne.
Wykorzystując swoją wiedzę zdobytą na studiach podyplomowych starałam się przybliżyć uczniom i zainteresowanym nauczycielom problematykę Unii Europejskiej poprzez utworzenie w Centrum Multimedialnym Kącika Informacji o Unii Europejskiej. Nawiązałam współpracę z Punktem Informacji Europejskiej w PiMBP im. Pantaleona Szumana w Pile w celu wymiany informacji i materiałów. Poprzez wystawki tematyczne starałam się zainteresować uczniów historią, kulturą i tradycją innych narodów.
Ważnym elementem mojej pracy wychowawczej była pomoc uczniom w rozwiązywaniu problemów i trudności. Prowadziłam indywidualne rozmowy z uczniami przychodzącymi do biblioteki i starałam się pomagać im w miarę swoich możliwości. W sytuacjach trudnych nawiązywałam kontakt z wychowawcami klas w celu wymiany informacji. Na bieżąco polecałam też korzystanie z właściwej literatury z dziedziny pedagogiki i psychologii.
Na bieżąco także współpracowałam z nauczycielami poszczególnych przedmiotów w zależności od aktualnych potrzeb. Konsultowałam zakupy nowości, przekazywałam materiały na godziny wychowawcze ( książki, czasopisma, filmy edukacyjne ), prowadziłam lekcje koleżeńskie lub przygotowywałam wybrane zagadnienia z zakresu edukacji czytelniczej i medialnej i przeprowadzałam je na zajęciach w porozumieniu z nauczycielem przedmiotu. Ponadto przez cały czas gromadziłam i gromadzę materiały dotyczące Prawa Oświatowego, w szczególności awansu zawodowego nauczycieli.
Z perspektywy czasu oceniam, że wychowanie młodego człowieka – nastolatka, u którego dopiero kształtuje się światopogląd jest trudnym zadaniem, którego nie można zaplanować od A do Z i trzymać się ściśle tego planu. Po dokonaniu ewaluacji planu wychowawczego doszłam do wniosku że większość zadań, które założyłam w programie wychowawczym biblioteki udało mi się zrealizować.
Autor: mgr Edyta Reselska – nauczyciel-bibliotekarz Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 w Pile Ul. Ceglana 4 64-920 Piła |